fot. kadr z filmu „400 batów”
Niezależnie ile lat minęło od ostatniego odebrania świadectwa, pierwszy dzień września zawsze będzie powodował gęsią skórkę. Dzieje się tak z powodu powiązania go z jedną z budzących najwięcej lęku tradycji – powrotem do szkoły.
Nieważne, czy wracasz do szkoły w tym roku, wysyłasz do niej dzieci czy po prostu chcesz zanurzyć się w niepokojącym klimacie miejsca, w którym każdy z nas spędził znaczną część młodości. Przedstawiamy listę 10 produkcji z akcją rozgrywających się w szkolnych murach.
tekst: Magda Chemicz
1/10
„Złe wychowanie”, 2004
„Złe wychowanie” to najmroczniejszy z filmów reżyserowanych przez Pedra Almodóvara.
Pewnego dnia do reżysera Enrique przychodzi mężczyzna utrzymujący, iż jest jego kolegą ze szkoły katolickiej, Ignacio. Przynosi ze sobą książkę opisującą losy chłopców i proponuje układ – Enrique wyreżyseruje film oparty na treści książki i ich wspólnej historii, zaś Ignacio zagra w nim główną rolę. Treść książki dotyczy molestowania seksualnego, którego Ignacio jako dziecko doświadczył ze strony dyrektora szkoły, księdza Manolo.
Oglądając film warto zwrócić uwagę na kostiumy autorstwa Jeana Paula Gaultiera, projektanta, z którym reżyser pracował przy wielu swoich filmach. Almodóvar przykuwał ogromną uwagę do strojów swoich postaci, nadając im głębokie i symboliczne znaczenie.
Film dostępny jest na stronie Nowe Horyzonty.
„400 batów”, 1959
Francuski dramat w reżyserii François Truffaut z 1959 roku, ponad 60 lat po premierze nadal pozostawia widza z zagwozdką, jak go interpretować.
Głównym bohaterem filmu jest Antoine Doinel, będący alter ego reżysera, który opowiada nam niełatwą historię własnego dojrzewania. Historię, która z wierzchu może wydawać się podobna do wielu innych: lekceważony przez rodziców i gnębiony przez nauczyciela chłopiec zaczyna wagarować i podkradać rodzicom pieniądze.
Jednak w filmie widoczna jest gorycz, którą Truffaut czuł, opisując emocje chłopca, jego osamotnienie i zagubienie. Emocje, które towarzyszyły mu w młodości, bo jak sam mówił, Antoine uosabia jego własne dzieciństwo. Jednocześnie film nie ma być oskarżeniem. Ma pokazać, jak ludzie, którzy wzajemnie się kochają, są w stanie się krzywdzić.
Polskie tłumaczenie tytułu budzi kontrowersje, bo odbiera mu część znaczeń. Da się słyszeć głosy, że oryginalny tytuł jest kluczem do interpretacji filmu. Brzmi on „Les Quatre cents coups” i nie ma bezpośredniego tłumaczenia, ale najbliżej mu do „Wpadania w ciągłe tarapaty”. Jakie to tarapaty i kto w nie popada? Film prezentuje szereg odpowiedzi na to pytanie.
„400 batów” można obejrzeć na CDA Premium.
„Donnie Darko”, 2001
Dla niektórych kinomanów „Donnie Darko”, amerykański film z 2001 roku, stał się już dziełem kultowym. Akcja kręci się wokół nastoletniego bohatera, którego stabilność psychiczna… jest wątpliwa. Jego świat staje na głowie, gdy podczas październikowej nocy dwumetrowa postać w stroju budzącego niepokój królika składa mu wizytę i oświadcza, że świat skończy się za nieco ponad 28 dni.
Film zmusza do refleksji nad konserwatyzmem szkolnych władz i tym, dlaczego krytykowane już ponad 20 lat temu realia edukacji wciąż potrafią być aktualne.
„Donnie Darko” dostępny jest na CDA Premium.
„Słoń”, 2003
„Słoń” to film niełatwy do przetrawienia. Historia oparta jest na autentycznych wydarzeniach z Columbine w USA, gdzie dwóch uczniów weszło do budynku szkoły z bronią palną i zamordowało piętnaście osób.
Jednak to nie sam moment wystrzału powoduje dreszcze, lecz wyczekiwanie tego, co nieuniknione. To i brak katharsis, bo film nie kończy się ukaraniem winnych czy triumfem sprawiedliwości.
Tym, co w filmie urzeka jest sposób przedstawienia. Praktyczny brak wykorzystania dodatkowych elementów, jak muzyka i pełne skupienie na obrazie. Niektóre sceny są bardzo statyczne i mamy wrażenie, że ciągną się w nieskończoność, inne zaś pokazywane są po kilka razy, z perspektyw różnych bohaterów. Dzięki temu zwiększa się poczucie realności i wielowymiarowości sytuacji, a nasze podejście do bohaterów staje się bardziej personalne.
Film można obejrzeć na platformie HBO MAX.
„Uśpieni”, 1996
Film opowiada historię czterech chłopców, żyjących beztrosko w Nowym Jorku. Do czasu. Przez niefortunną sytuację trafiają do poprawczaka, gdzie są traktowani w sposób okrutny. Ich oprawcą staje się jeden ze strażników, który jest uosobieniem obrzydliwych metod wychowawczych i satysfakcji z poniżania małych chłopców.
Bohaterów poznajemy już jako dorosłych mężczyzn, w momencie, kiedy dwóch z nich staje przed sądem za zabicie znienawidzonego strażnika. Wracają wspomnienia, a my widzimy wpływ, który problematyczne dzieciństwo dalej ma na dorosłych już ludzi.
Film dostępny jest na platformie AppleTV.
„Carrie”, 1976
Film nakręcony na podstawie powieści mistrza horroru, Stephena Kinga, nie powinien dziwić na liście traumatycznych filmów. Tytułowa bohaterka, Carrie, jest uczennicą liceum, jednak jej szkolne doświadczenie nie zalicza się do przyjemnych. Codziennie pada ofiarą podłych żartów i obelg pozostałych uczennic.
Udręka Carrie nie kończy się jednak w szkolnych murach. Dziewczyna wychowywana jest przez fanatycznie chrześcijańską matkę, której metody wychowawcze nie należą do łagodnych. Zamknięcie córki w schowku z figurką świętego nie jest dla niej przemocą, lecz normą. Nic więc dziwnego, że gdy Carrie odkrywa w sobie zdolności telekinetyczne, niewiele potrzeba, żeby doszło do masakry.
Jednak to nie moment wybuchu emocji dziewczyny, jedyny krwawy w całym filmie, tworzy jego klimat. Atmosfera w domu nawiedzonej matki, mroczny klimat i muzyka sprawiają, że film zostawia nas z głębokim uczuciem niepokoju.
Ekranizację powieści Stephena Kinga obejrzeć można w serwisie Prime Video i HBO Max.
„Młodzi gniewni”, 1995
„Młodzi gniewni” to poruszający dramat o nauczycielce, byłej oficerce marines (granej przez Michelle Pfeiffer), która trafia do klasy pełnej zbuntowanej młodzieży. Uczniowie zmagają się z przemocą, biedą i brakiem perspektyw, a szkoła zamiast być azylem – staje się polem bitwy. Niekonwencjonalne metody zmieniają życie wyjątkowo trudnych uczniów.
Z czasem kobieta zdobywa ich zaufanie, ucząc ich nie tylko przedmiotu, ale też szacunku i odwagi do walki o lepsze życie. Film pokazuje, jak trudno dotrzeć do młodych ludzi, gdy system ich zawodzi – i jak wiele może zdziałać jeden człowiek, który się nie poddaje.
Histioria oparta na faktach.
„Musimy porozmawiać o Kevinie”, 2011
„Musimy porozmawiać o Kevinie” to wstrząsający dramat psychologiczny, który zostawia widza z ciężarem niewypowiedzianego lęku. Główna bohaterka, Eva, zmaga się z trudną relacją ze swoim synem – Kevinem. Od najmłodszych lat chłopiec przejawia niepokojące zachowania, a jego chłód i manipulacje rosną wraz z wiekiem.
Film ukazuje narastające napięcie w domu, gdzie matka coraz bardziej traci kontrolę, a ojciec bagatelizuje problem. Kulminacją filmu jest brutalna strzelanina w szkole, którą Kevin starannie zaplanował. Jego matka zaczyna obwiniać się za to, co się stało, ale jednocześnie wciąż próbuje zrozumieć i kochać swojego syna. Z pewnością niełatwy portret macierzyństwa.
Mroczna atmosfera, świetne role Tildy Swinton i Ezry Millera oraz przytłaczająca cisza sprawiają, że ten film długo nie daje o sobie zapomnieć.
„Suspiria”, 1977
„Suspiria” to kultowy już horror w reżyserii Daria Argento, który zachwyca wizualnie i przeraża atmosferą. Główna bohaterka, Suzy, przyjeżdża do prestiżowej szkoły baletowej w Niemczech, gdzie od samego początku dzieją się dziwne i niepokojące rzeczy. Uczennice znikają w tajemniczych okolicznościach, a szkoła skrywa mroczne sekrety.
Klimat filmu nie opiera się wyłącznie na strachu, ale także na niepokojącym pięknie i surrealistycznych obrazach. Warta podkreślenia jest także przerażająca muzyka zespołu Goblin, budująca nieustannie napięcie. W miarę jak Suzy odkrywa prawdę o miejscu, w którym się znalazła, rzeczywistość zaczyna się rozmywać, a granica między snem a koszmarem znika.
Tym samym, film pozostaje z widzem na długo po jego obejrzeniu.
„Piknik pod Wiszącą Skałą”, 1975
Jeden z najbardziej niepokojących i hipnotyzujących filmów w historii kina. „Piknik pod Wiszącą Skałą” opowiada historię grupy uczennic z restrykcyjnej szkoły dla panien, które 14 lutego wybrały się na tytułowy piknik. W godzinach popołudniowych cztery z nich odłączają się od grupy, by z bliska obejrzeć kamienny masyw. W niewyjaśnionych okolicznościach dziewczęta znikają.
Film nie daje łatwych odpowiedzi. Zamiast wyjaśnień oferuje atmosferę narastającego lęku i niedopowiedzeń. Czas zdaje się zwalniać, a rzeczywistość staje się coraz bardziej nierealna. Piękne, słoneczne zdjęcia kontrastują z poczuciem utraty, zagubienia i cichego szaleństwa.
„Piknik pod Wiszącą Skałą” pozostawia widza z pytaniami bez odpowiedzi, a w dodatku jego niepokojący nastrój powraca za każdym razem, kiedy się o nim myśli.
Polecane
6 traumatycznych filmów, po obejrzeniu których nie będziemy tacy sami
6 traumatycznych filmów, po obejrzeniu których nie będziemy tacy sami cz. 2
![FKA Twigs jako Maryja i Nicolas Cage jako Józef w mocnym, biblijnym horrorze [WIDEO]](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fkmag.s3.eu-west-2.amazonaws.com%2Farticles%2F68b1767487d1ee1f06bee56b%2Ffka.webp&w=3840&q=75)
FKA Twigs jako Maryja i Nicolas Cage jako Józef w mocnym, biblijnym horrorze [WIDEO]
Miley Cyrus pierwszą twarzą Maison Margiela. Marka łamie swoje zasady i stawia na gwiazdę
![Harris Dickinson debiutuje jako reżyser. Mamy pierwszy zwiastun poruszającego „Urchin” [ZWIASTUN]](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fkmag.s3.eu-west-2.amazonaws.com%2Farticles%2F68aeeb4a87d1ee1f06bee45c%2FUrchin-184880-Courtesy-of-Charades.jpg.webp&w=3840&q=75)
Harris Dickinson debiutuje jako reżyser. Mamy pierwszy zwiastun poruszającego „Urchin” [ZWIASTUN]
6 traumatycznych filmów, po obejrzeniu których nie będziemy tacy sami cz. 3
Polecane
6 traumatycznych filmów, po obejrzeniu których nie będziemy tacy sami
6 traumatycznych filmów, po obejrzeniu których nie będziemy tacy sami cz. 2
FKA Twigs jako Maryja i Nicolas Cage jako Józef w mocnym, biblijnym horrorze [WIDEO]
Miley Cyrus pierwszą twarzą Maison Margiela. Marka łamie swoje zasady i stawia na gwiazdę
Harris Dickinson debiutuje jako reżyser. Mamy pierwszy zwiastun poruszającego „Urchin” [ZWIASTUN]