10 najlepszych filmów Tima Burtona

Autor: Monika Kurek

01-12-2023

instagram.com/timburton_/

Nie wszyscy wiedzą, że Tim Burton, jeden z najbardziej ekscentrycznych reżyserów Hollywood, rozpoczynał karierę w wytwórni Walta Disneya. Jego czarno-biała krótkometrażowa produkcja „Frankenweenie”, opowiadająca o chłopcu ożywiającym swojego ukochanego psa, okazała się jednak dla Disneya zbyt surrealistyczna i ponura.

Dopiero po 28 latach, w 2012 roku, studio wydało jego długometrażową adaptację. Wówczas Tim Burton już mógł poszczycić się reputacją szalonego wizjonera, a w jego dziełach występowało stałe grono znakomitych, zaprzyjaźnionych aktorów, w tym Johnny Depp, Eva Green, Winona Ryder czy jego była żona, Helena Bonham Carter.

W większości jego produkcji przewija się tematyka odmienności, a uniwersalne spostrzeżenia są prezentowane w oryginalnej, niekonwencjonalnej formie. Często towarzyszy im również makabreska, turpizm i czarny humor. Chociaż dorobek reżysera jest kultowy dla wielu osób, on nie ma na koncie zbyt wielu nagród. Był dwukrotnie nominowany do Oscara, otrzymał także Złotego Lwa za całokształt twórczości na Festiwalu Filmowym w Wenecji w 2007 roku. Niepowtarzalny styl zapewnił mu jednak grono oddanych fanów, świetnie odnajdujących się w świecie jego filmów.

Poniżej prezentujemy zestawienie naszym zdaniem najciekawszych filmów tego wybitnego reżysera:

1/10

Sok z żuka (1988)

Fabuła tego filmu to istne szaleństwo. Para duchów (Alec Baldwin i Geena Davis) szuka sposobu na wykurzenie lokatorów z domu, w którym mieszkali za życia. Niestety, Adam i Barbara nie mają zbyt wielkiej wprawy w straszeniu żywych, w związku z czym ponoszą sromotną klęskę. Na pomoc przychodzi im osobliwy bioegzorcysta, Betelgeus. Aby go wezwać, wystarczy trzy razy wymówić na głos jego imię. Wkrótce okazuje się, że Betelgus ma własny plan, co znacznie komplikuje sprawy i prowadzi do wielu komicznych sytuacji. Adam i Barbara muszą tymczasem pogodzić wizyty w świecie żywych z życiem w Zaświatach. U Burtona nawet duchy muszą odstać swoje w kolejce do urzędu. Prócz Baldwina i Davis w obsadzie zobaczymy również Winonę Ryder, Michaela Keatona i Catherine O'Hare.

Batman (1989)

Batman Burtona to druga próba przeniesienia przygód Batmana na duży ekran. Pierwszą była produkcja z 1966 roku Batman: The Movie, który przyniósł twórcom niecałe dwa miliony dolarów. Dla porównania film Burtona zarobił prawie pół miliarda. Złożyło się na to wiele czynników: większy budżet, rosnąca popularność uniwersum DC, znakomita obsada oraz rewolucyjność projektu. W rolę Jokera brawurowo wcielił się Jack Nicholson, a Batmanem został Michael Keaton, z którym reżyser wspópracował już przy Soku z żuka. Produkcja została dobrze przyjęta przez krytyków, choć niektórzy określili ją mianem "zbyt mrocznej", a soundtrack nagrał sam Prince. Zaledwie 3 lata później Burton ponownie zmierzył się z postacią superbohatera w Powrocie Batmana.

Edward Nożycoręki (1990)

Wzruszająca, słodko-gorzka opowieść o odmienności. Tytułowy Edward (Johnny Depp) jest owocem eksperymentu genialnego naukowca, który umiera, zostawiając go z nożycami zamiast dłoni. Jedna z mieszkanek pobliskiego miasteczka, pani Boggs, przygarnia Edwarda do siebie i wkrótce znajduje praktyczne zastosowanie dla jego nożyc. Pomimo, że głównemu bohaterowi zdarza się czasem wyrządzić szkodę, robi to całkowicie nieświadomie. Niektórzy jednak widzą w nim aberrację i potwora, nieustannie wyrządzając mu przykrości. W jego obronie wielokrotnie staje córka pani Boggs (Winona Ryder), a ich miłość jest jedną z najczystszych i najpiękniejszych w kinematografii. Burton świetnie bawi się konwenansami i stereotypami, umieszczając "mrocznego", lecz wrażliwego i dobrego Edwarda na kolorowym, pełnym uprzedzeń śródmieściu.

Jeździec bez głowy (1999)

Nie jest tajemicą, że to miejskie legendy i literatura stanowią źródło inspiracji wielu horrorów. Postać Jeźdza bez głowy została wymyślona przez amerykańskiego pisarza, Washingtona Irvinga i pojawia się po raz pierwszy w opowiadaniu Legenda o Sennej Kotlinie z 1820 roku. W fimie Burtona Johnny Depp brawurowo wciela się w rolę policjanta, Ichaboda Crane’a, którzy przybywa do zamglonego Sleepy Hollow, by rozwiązać zagadkę tajemniczych morderstw. Jako, że wszystkie ofiary zostały odnalezione bez głów, mieszkańcy są przekonani, że stoją za tym siły nadprzyrodzone. Śledztwu Crane'a towarzyszy umiejętnie budowane napięcia i grozy oraz klimatyczna muzyka skomponowana przez znakomitego Danny'ego Elfmana. Odpowiednio wyważona dramaturgia sprawia, że zwroty akcji zaskakują, a pikanterii dodaje porywający, gotycki romans Crane'a z Katriną (Christina Ricci).

Duża Ryba (2003)

Duża ryba jest przepięknym hołdem dla wyobraźni i kreatywności, o którym ciężko przestać myśleć jeszcze na długo po zakończonym seansie. Fabuła jest prosta. Gdy ojciec Williama, Edward Bloom, jest na skraju śmierci, ten próbuje zweryfikować ile prawdy było w jego nieprawdopodobnych historia. Film ma formę szkatułkową – tak naprawdę mamy do czynienia z powieścią w powieści. Wraz z Williamem odwiedzamy cyrk, poznajemy wiedźmę i Olbrzyma, a nawet doświadczamy koszmaru wojny. Burton w swej baśni mierzy się ze z życiem, śmiercią i trudnymi więzami rodzinnymi. Duża ryba to esencja magii kina – smutna, ale i dająca nadzieję. W obsadzie m.in. Jessica Lange, Ewan McGregor, Albert Finney, Billy Crudup, Helena Bonham Carter oraz Marion Cotillard.

Gnijąca panna młoda (2003)

Genialna animacja tocząca się równolegle w świecie żywych i umarłych, która wzrusza, bawi i uczy. Zestresowany Victor ćwicząc przed ślubem przysięgę małżeńska, przypadkiem oświadcza się nieboszczce Emily, niedoszłej pannie młodej. Chociaż Victor początkowo jest przerażony, z czasem zaczyna współczuć Emily. Choć jest rozdarty między dwoma światami i do samego końca nie umie podjąć decyzji, pomagają mu w tym śpiewające trupy oraz pozostali nieżywi. W produkcji została zastosowana tzw. technika poklatkowa, co oznacza, że animację stworzona na podstawie klatek będących zdjęciami. Efekt jest naprawde niesamowity, a wszechobecna makabreska i oryginalny, czarny humor bawią do łez. Głosy podkładają m.in. Johnny Depp czy Helena Bonham Carter.

Charlie i fabryka czekolady (2005)

Wypełniony Umpa-Lumpami kolorowy świat Willy'ego Wonki pachnie czekoladą i jest marzeniem wszystkich dzieci. Właściciel fabryki, Willy Wonka, umieścił w 5 tabliczkach czekolady Złoty Kupon, który gwarantuje szczęśliwcom wycieczkę po jego odizolowanym królestwie. Pochodzącemu z biednej rodziny Charliemu udaje się na niego trafić, a w wyprawie towarzyszy mu dziadek, były pracownik fabryki. Pozostała czwórka to bogate, krnąbrne dzieci, które stopniowo znikają ku radości ekscentrycznego Willy'ego Wonki. Śmiało można powiedzieć, że Charlie i fabryka czekolady to teatr jednego aktora – Johnny'ego Deppa, a niezwykła kreacja fabryki jest kolejnym dowodem na to, że wyobraźnia Burtona nie zna granic. Film jest adaptacją książki Roalda Dahla o takim samym tytule.

Sweeney Todd: Demoniczny golibroda z Fleet Street (2007)

Duet Depp i Bonham Carter ponownie łączy siły w ekranizacji broadwayowskiego musicalu. Oprócz nich w obsadzie są również Alana Rickmana (Harry Potter), Sacha Baron Cohen (Borat), Jamie Campbell Bower (Dary Anioła) czy Timothy Spall (Denial). Fabuła może kojarzyć się z książką Alexandra Dumasa Hrabia Monste Christe i słusznie, bo opowiada historię meżczyzny, który powraca zemścić się na swoich oprawcach. Główny bohater, golibroda, stracił niegdyś wolność i ukochaną kobietę. Sprawiło to, że stał się zgorzkniały, zawistny i żądny krwi. Podczas gdy Sweeney Todd systematycznie pozbawia życia klientów w swoim zakładzie fryzjerskim, w tle rozbrzmiewają porywające, musicalowe numery. Jest teatralnie i kiczowato, ale przecież właśnie za to kochamy Tima Burtona.

Alicja w Krainie Czarów (2010)

Postać Alicji oraz samą Krainę Czarów stworzył angielski pisarz, Lewis Carroll i przez lata stała się ona nieodłączną częścią popkultury. Choć Burton do współpracy zaprosił swoich stałych aktorów (Depp i Bonham-Carter), jest parę nowych twarzy takich jak Anne Hathaway, czy Mia Wasikowska w roli dziewietnastoletiej Alicji. Kraina Czarów Burtona to szalone miejsce. Alicja trafia do niego ponownie po zerwaniu zaręczyn i zupełnie nie pamięta, że kiedyś już tu była. Tymczasem mieszkańcy krainy mają nadzieję, że Alicja wyzwoli ich spod panowania okrutnej Czerwonej Królowej. Zresztą nawet jeśli odniesie sukces, to i tak nie będzie o tym pamiętać. Alicja w Krainie Czarów to esencja Tima Burtona – niezwykłe unwiersum, wspaniałe postacie i zawalowane mądrości. Pozycja obowiązkowa.

Wielkie oczy (2014)

Niepokojący. To pierwsze słowo, które nasuwa się na myśl o tym filmie. Z obrazów patrzą postacie o ogromnych, smutnych oczach. W tle leci Lana Del Rey. Amy Adams w roli stłamszonej kury domowej, której mąż przywłaszcza sobie dzieła i sprzedaje jako własne. To opowieść o tym, co jesteśmy w stanie zrobić dla miłości i o tym, że w pewnym momencie miłość to za mało. Film nie jest optymistyczny, jednak Margaret grana przez Adams, choć wydaje się słaba, szuka w sobie tego czegoś: siły, odwagi. Sprawa ma finał w sądzie. Kura domowa kontra charyzmatyczny hochsztapler wróży dość nierówne starcie. Warto dodać, że historia przedstawiona w filmie jest oparta na faktach.