Jak co roku z okazji przypadającego na 17 maja IDAHOT, tj. Międzynarodowego Dnia Przeciw Homofobii, Bifobii i Transfobii, organizacja ILGA Europe we współpracy m.in. z Kampanią Przeciw Homofobii opublikowała ilustrowany mapą tęczowy ranking, który określa poziom równouprawnienia osób LGBTI w Europie.

Przez ostatnie trzy lata Polska utrzymywała się na przedostatnim miejscu. W tym roku nasz kraj spadł na ostatnie miejsce z wynikiem 16%. Trudno się dziwić - wystarczy przypomnieć samorządy "wolne od LGBT", propagandę TVP, zamieszki podczas Marszu Równości w Białymstoku, naklejki "Strefa wolna od ideologii LGBT" dołączane do "Gazety Polskiej" czy sprawę 5-letniego Victora.

Zasłużyliśmy sobie

- Ostatnie miejsce Polski wśród krajów Unii Europejskiej w rankingu ILGA Europe to odzwierciedlenie przerażającej rzeczywistości. Przez ostatni rok polska władza systematycznie przesuwała granice majstrując w systemie prawnym. To uderzyło w pierwszej kolejności w grupy mniejszościowe, ale skutki demontażu prawa odczujemy wszyscy niezależnie od orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej – mówi dyrektor Kampanii Przeciw Homofobii, Slava Melnyk

Ilustrowany mapą ranking ILGA Europe to najważniejszy europejski ranking badający poziom równouprawniania osób LGBTI (lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych i interpłciowych) żyjących w Europie. Ranking nie jest badaniem opinii publicznej – jego wynik bazuje na analizie krajowego prawodawstwa oraz praktyki stosowania prawa w sześciu kategoriach: 1. równość i zakaz dyskryminacji, 2. rodzina, 3. wolność zgromadzeń, zrzeszania i ekspresji, 4. przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści, 5. uzgadnianie płci i integralność cielesna, 6. prawo do azylu.

#RainbowEurope 2020 is live! @ILGAEurope ranks 49 European countries on their legal and policy situation for LGBTI people. Find out more on https://t.co/aTIBONQOI3 🏳️‍🌈 pic.twitter.com/K1jzUobAEu
— ILGA-Europe (@ILGAEurope) May 14, 2020

Co zadecydowało o tak niskim wyniku Polski? Straciliśmy punkty w trzech podkategoriach w ramach kategorii “Wolność zgromadzeń, zrzeszania się i ekspresji”. W podkategorii “Zgromadzenia publiczne odbywające się bez przeszkód ze strony organów państwa” na niekorzyść zadziałały np. zakazy marszów równości wydawane przez lokalne władze.

W podkategorii “Organizacje działają bez przeszkód ze strony państwa” do utraty punktów doprowadziły przyjmowane przez samorządy dyskryminujące Samorządowe Karty Praw Rodzin i znajdujący się w tym dokumencie punkt dotyczący selekcji organizacji społecznych, z którymi winny współpracować samorządy.

W podkategorii “Obrońcy/czynie praw osób LGBTI nie są zagrożeni/e” ILGA Europe odjęła Polsce punkt z uwagi na panującą w kraju sytuację zagrożenia dla bezpieczeństwa aktywistek i aktywistów działających na rzecz społeczności LGBTI. Przykłady? Wspomniana we wstępie propaganda TVP (a zwłaszcza p rogram "Inwazja"), nasłanie przez TVP na stowarzyszenie na stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii kobiety, która miała szpiegować organizację czy też zatrzymanie Elżbiety Podleśnej w związku z naklejkami z wizerunkiem Tęczowej Maryi.

Dostalibyśmy jeszcze mniej punktów, ale...

- Niedługo dobiegnie końca kadencja aktualnego Rzecznika Praw Obywatelskich, Adama Bodnara. Biuro RPO i sam Rzecznik otwarcie angażują się aktywnie w\ ochronę praw osób LGBTI. Nie wiemy co wydarzy się po upływie tej kadencji – kto zostanie nowym Rzecznikiem i czy osoba wybrana przez obecną większość będzie z równym zaangażowaniem występować przeciwko dyskryminacji – wskazuje adwokatka KPH, Karolina Gierdal.

ILGA Europe postanowiła przyznać nam dodatkowe punkty za działalność Rzecznika Praw Obywatelskich, Adama Bodnara, walczącego wraz ze swoim zespołem o prawa osób transpłciowych i niebinarnych. Bodnar przyczynił się m.in. do wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie, który uznał, że nieposiadająca polskiego obywatelstwa uchodźczyni mieszkająca w Polsce może przejść przez procedurę uzgodnienia płci.

- Przyjęcie procedury prostej oraz gwarantującej rzetelność postępowania w sprawach o uzgodnienie płci osób transpłciowych jest niezbędne dla poszanowania przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, będącej źródłem wszelkich wolności i praw - brzmi fragment oświadczenia Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie uchwalenia ustawy o uzgodnieniu płci.

Adam Bodnar jest zresztą sojusznikiem społeczności LGBT od początku swojej kariery - wspierał również matki 5-letniego Viktora w walce o dokumenty dla syna. Wraz z prawniczką rodziny Victora oraz Helsińską Fundacją Praw Człowieka próbował nakłonić Naczelny Sąd Administracyjny do zadania pytania prejudycjalnego (eliminującego niezgodność między prawem krajowym a europejskim) Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Niestety sąd nie uwzględnił ich wniosków.

Wyświetl ten post na Instagramie.

Post udostępniony przez Adam Bodnar (@adbodnar) Cze 12, 2019 o 1:13 PDT

Jak wypadły inne kraje?

Pierwsze miejsce zajęła katolicka Malta z wynikiem 89%. Na tęczowym podium znalazła się również Belgia i Luksemburg (oba kraje po 73%) oraz z 68% Dania i Norwegia. Polskę z 16% od zwycięskiej Malty dzielą aż 73 punkty procentowe. Nasz wynik dał nam ostatnie miejsce wśród krajów Unii Europejskiej kwalifikując nas do grupy 10 krajów Europy o najniższym poziomie równouprawnienia osób LGBTI. Co raz bliżej nam do Białorusi (13%), Monako (11%), Rosji (10%), Armenii (8%), Turcji (4%) i Azerbejdżanu (2%), które zajęły ostatnie miejsca w rankingu. Wyprzedzają nas również nasi sąsiedzi z wynikami: 38% – Estonia, 30% – Słowacja, 26% – Czechy oraz 23% – Litwa i 17% – Łotwa, które rok temu były za nami.

Co ciekawe, podczas przygotowywania tegorocznego raportu zauważano ogólnoeuropejską tendencję spadkową. W blisko połowie krajów, których system prawny został prześwietlony przez ILGA Europe, odnotowano brak pozytywnych zmian względem równouprawnienia osób LGBTI. Największe zmiany – zarówno w kierunku pozytywnym jak i negatywnym – widoczne są w kwestii praw osób transpłciowych, najbardziej niepokojące wydają się natomiast coraz bardziej radykalne działania władz przeciwko aktywistom oraz organizacjom obywatelskim.