Polska szkoła plakatu

Plakat jest wyróżniającym się medium artystycznym, początkowo mającym konotacje głównie reklamowe, jednak odznacza się długimi, awangardowymi tradycjami. Mimo, że częściową funkcję plakatów powoli zastępują posty na mediach społecznościowych, polska arena tego odłamu sztuki stale się rozwija. Plakat w Polsce ma obfitą tradycję i istotny wkład w dorobek kulturalny państwa, między innymi dzięki Polskiej szkole plakatu, której przedstawicielami byli tacy artyści jak Józef Mroszczak, Henryk Tomaszewski, Tadeusz Trepkowski, Eryk Lipiński czy Roman Cieślewicz. Zdobyli oni międzynarodowe uznanie jako twórcy plakatów o tematyce politycznej, społecznej i kulturalnej, których wspólnymi cechami były lapidarność, oszczędność formy, wymowna ironia i nowatorskie liternictwo.

Cztery różne podejścia do współczesnego plakatu polskiego

„Polish Poster Now!” to wystawa, którą Victoria and Albert Museum w Londynie określa jako zbiór prac najbardziej uznanych współcześnie polskich plakacistek – Oli Jasionowskiej, Patrycji Longawy, Kai Renkas i Maji Wolnej – reprezentujących obfitość obecnej sceny twórczej plakatu w Polsce. W ramach wystawy prezentowane są cztery bardzo odmienne koncepcje tematyczne i estetyczne, będące częścią polsko-brytyjskiego programu kulturalnego Instytutu Adama Mickiewicza.

Ola Jasionowska, znana jest ze współpracy z warszawskim ratuszem, dla którego projektowała plakaty kampanii społecznych i wizerunkowych. Plakacistka należy do zarządu zieleni miasta Warszawa, a w swojej twórczości często odnosi się do wątków społecznych, między innymi zachęcając do głosowania, czy też wzywając do akcji w sprawie sytuacji w Strefie Gazy. W plakatach Jasionowskiej dominuje graficzna prostota, stanowcza kreska i kolorystyczny kontrast. Na wystawie można zobaczyć, między innymi, pracę reklamującą Warszawę z rozpoznawalną Rotundą.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez ola jasionowska (@olajasionowska_posters)

Maja Wolna często tworzy plakaty społeczne, związane z prawami człowieka, w szczególności z prawami kobiet. Na wystawie w Londynie przedstawiła jednak prace o innym charakterze. Uwieczniła bowiem ikony ze świata sztuki jako barwne sylwetki i mimo pewnego rodzaju uproszczeń, trafnie oddaje charakter postaci. Dzięki umiejętnie uchwyconym cechom charakterystycznym, bez problemu można rozpoznać Tildę Swinton, Jima Jarmuscha, Bob Dylana czy Pinę Bausch.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Maja (@maja_wolna)

Z kolei w pracach Kai Renkas można dostrzec inspirację XX-wieczną awangardą, w wydaniu dadaistyczno–surrealistycznym. Artystka często wykazuje się talentem do wynajdywania prostych, funkcjonalnych, a jednak nieoczywistych połączeń i skojarzeń, jednocześnie zestawionych z humorem. Na wystawie „Polish Poster Now!” znalazł się między innymi plakat jej autorstwa przedstawiający bezgłową sylwetkę kobiety, nad którą lewituje charakterystyczna kopuła chorzowskiego obiektu – praca reklamująca Planetarium Śląskie.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Kaja Renkas (@kajarenkas)

Patrycja Longawa najbezpośredniej odnosi się do tradycji polskiej szkoły plakatu. Jej prace charakteryzują delikatnie surrealistyczne rysunki, którym towarzyszy poczucie humoru. Na wystawie w Victoria and Albert Museum zaprezentowany jest plakat do jej wystawy „Kulturalnie i muzycznie w Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki”. Przedstawia on uproszczony wizerunek kobiety w czarnym kapeluszu, grającej na instrumencie przypominającym waltornię, z której wystają ołówki i pędzle. Łapie on oko kontrastowymi kolorami i fakturami, wciąż utrzymując pewną prostotę.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Patrycja Longawa (@patrycja_longawa)

Wystawa „Polish Poster Now!” Odbywa się w V&A Museum od 13 września do 8 Lutego 2026 roku. Mimo, że prezentuje dość wybiórczą reprezentację polskiej sztuki plakatu, ukazuje rozmaitość strategii twórczych. Wydarzenie to podkreśla istotne miejsce na scenie artystycznej polskich plakacistek, kontynuując tradycje Polskiej szkoły plakatu.

tekst: Mania Krawczyk