Zuza Golińska @zuza_golinska

Multidyscyplinarna artystka, która w swojej twórczości podejmuje refleksje nad wpływem architektury i przestrzeni publicznej na jednostkę. Jej prace były pokazywane między innymi w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki, Narodni Galerie w Pradze, Yokohama Triennale, Delfina Foundation i wielu innych. Wspólnie z Magdaleną Łazarczyk tworzy performatywny duet TWINS.

Magdalena Łazarczyk @magdalena_lazarczyk

Tworzy filmy, fotografie, kolaże i instalacje. Podejmuje temat relacji człowieka z otaczającym go światem, interesuje ją dystans pomiędzy znakiem i przedmiotem a jego pojęciem, funkcją i miejscem w systemie. Inspiruje ją świat rzeczy. Z Łukaszem Sosińskim Prowadzi ROD – Realny Obszar Działań – artist-run-space na terenie Rodzinnych Ogródków Działkowych w Warszawie. Performatywna siostra bliźniaczka Zuzy Golińskiej.

Jak się poznałyście?

Zuza: Poznałyśmy się w Pracowni Działań Przestrzennych Mirosława Bałki na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na czwartym roku studiów, w 2013 roku. Na uczelni realizowaliśmy wtedy sporo zadań, które wymagały współpracy w parze lub grupie. Pewnego razu postanowiłyśmy zrobić coś razem. Było lato, więc wszyscy studenci pracowali na zewnątrz. My zostałyśmy w budynku i posegregowałyśmy całą pracownię – wszystkie przedmioty, które się w niej znajdowały, ułożyłyśmy na środku sali. Tablice, telewizory, stoły, krzesła, plecaki, torby i inne uporządkowałyśmy w kolejności od najmniejszych elementów do największych. Wyglądało to całkiem imponująco. Wtedy jeszcze się dobrze nie znałyśmy, ale od początku z lekkością nam się rozmawiało i wymieniało pomysły. Od tego czasu regularnie współpracowałyśmy przy kolejnych projektach.

Magda: Poznałyśmy się w szkole, na wydziale Sztuki Mediów ASP w Warszawie. Dobrze pamiętam moment, w którym zobaczyłam Zuzę po raz pierwszy. Przeniosłam się właśnie na studia magisterskie z Poznania. Byłam nowa, nie znałam prawie nikogo. Na spotkanie organizacyjne energicznym krokiem wkroczyła drobna blondynka, miała włosy upięte w koński ogon, który bujał się na boki, była ubrana w ciemno-zieloną kurtkę z kapturem i granatowe spodnie. Pomyślałam: „Fajna ta dziewczyna”. Wtedy jeszcze nie wiedziałam, że to moja przyszła bliźniaczka, że za pół roku zaczniemy tworzyć nasze pierwsze wspólne prace. Z czasem okazało się, że mamy kilkoro wspólnych znajomych, a nasze drogi niejednokrotnie przecięły się w przeszłości. Zuza była kiedyś u mnie na domówce, ale w ogóle jej nie pamiętałam. Przez jakiś czas nawet mieszkałyśmy w tej samej okolicy. Byłyśmy trochę jak muchy latające w jednym pokoju, siadające na tych samych przedmiotach, przepędzane tą samą gazetą, ale nieświadome swojej obecności do czasu, aż się ze sobą nie zderzą.

Pamiętacie sytuację, która was zbliżyła?

Zuza: Dla mnie była to wycieczka do Umeå w Szwecji z Pracownią Działań Przestrzennych. Spaliśmy w hostelu, w wieloosobowych pokojach. Mieszkałam między innymi z Magdą. Pewnego dnia poszłyśmy do okolicznego sklepu z używaną wojskową odzieżą, gdzie kupiłyśmy dwie identyczne harcerskie koszule i neonowo-pomarańczowe czapki. Od tego momentu zaczęłyśmy przebierać się za bliźniaczki. Wieczorem miałyśmy iść na imprezę, na którą założyłyśmy takie same koszule. Wsiadłyśmy na rower – ja na bagażnik, Magda kierowała. Tuż przed wejściem na imprezę oczywiście się przewróciłyśmy. W środku zimy, dookoła śnieg, droga skuta lodem. Bardzo nas to rozbawiło. Wciąż sporo się razem wygłupiamy.

Magda: Myślę, że każda nowa rzecz, nad którą pracujemy, zbliża nas do siebie. Każdy performans jest przygodą, którą można wspominać latami. Ale wszystko zaczęło się na szkolnym wyjeździe w Umeå w Szwecji. Gdy trafiłyśmy na imprezę, o której wspomniała Zuza, miałyśmy wielką ochotę na tańce, ale nie czułyśmy się komfortowo w zimowych outfitach. W śniegowcach, norweskich wełnianych swetrach, bieliźnie termicznej, z włosami przyklapniętymi od grubej czapy… Postanowiłyśmy skoczyć do hostelu się przebrać. Nie zastanawiając się długo, przebrałyśmy się w te militarne koszule, czarne getry, skórzane wiązane buty i pomarańczowe czapki. Wyglądałyśmy tak samo! To było niesamowite. Gdy pod klubem zaliczyłyśmy spektakularną wywrotkę, śmiałyśmy się do łez. To była noc, gdy narodziły się „bliźniaczki”. I nasza przyjaźń.

Jakie cechy cenicie w sobie nawzajem?

Zuza: Magda jest spokojna i ma spory dystans do siebie, co pozwala nam realizować szalone projekty. Jest odważna, nie boi się tak bardzo jak ja. Pracując z nią, mam poczucie bezpieczeństwa, luz i swobodę, na które nie zawsze mogę sobie pozwolić, tworząc solowe projekty. Magda jest stabilna emocjonalnie, pracowita, można na nią liczyć.

Magda: W Zuzie cenię to, że jest otwarta. Zgadza się na różne szalone pomysły, nie odrzuca niczego od razu. Możemy o wielu sprawach rozmawiać, dyskutować i w efekcie dojść do porozumienia. Tak naprawdę w wielu kwestiach się zgadzamy i często mamy podobną intuicję. To niesamowicie ważne w pracy z drugą osobą. Lubię w Zuzie to, że ma w sobie mnóstwo dziecięcej wrażliwości. Jako Twinsy pozwalamy sobie na działania, na które pewnie nigdy nie zdecydowałybyśmy się w swojej indywidualnej praktyce. Dodajemy sobie odwagi i cieszymy się z tego, co robimy. Lubię też jej poczucie humoru, często się śmiejemy. Czuję się przy niej swobodnie, nie zastanawiam się, co o mnie myśli. Mogę na niej polegać, ufam jej. W naszym duecie rzeczy wydarzają się naturalnie.

Z jakimi dziwnymi reakcjami na Bliźniaczki się spotkałyście?

Zuza: W trakcie trzygodzinnego performansu Sticky Grass w Zachęcie w 2019 roku najciekawsza była mieszanka strachu i ekscytacji. Grupy nastolatków miały nas szukać w salach Zachęty, ale w momencie spotkania face to face wszyscy uciekali w popłochu. Trochę ich goniłyśmy… Podkręcanie strachu znane z horrorów jest bardzo zabawne. Nasza choreografia tak naprawdę odnosiła się do świata natury i lotu pszczół, ale niektórzy zachowywali się, jakby zobaczyli bliźniaczki z „Lśnienia” Kubricka.

Magda: Reakcje na bliźniaczki zwykle są dość nietypowe. Nawet gdy ktoś udaje, że nas nie widzi. Nie jesteśmy przyzwyczajeni do widoku dwóch takich samych osób. Bliskie podobieństwo jest czymś nienaturalnym, zastanawiającym, czasami budzącym fascynację bądź niepokój. Kiedyś kręciłyśmy film w biurowcu Sky Tower w Warszawie, gdzie miałyśmy na sobie jedną wspólną, granatową sukienkę, białe rajstopy i czarne buciki, a na głowach wiśniowe peruki. Ciągle jeździłyśmy windami, a gdy tylko otwierały się drzwi i stała przed nimi jakaś osoba, zdarzało się, że się wystraszyła, krzyknęła lub podskoczyła. Czasem dało się też wyczuć dyskomfort, a podczas jazdy windą z obcymi w powietrzu utrzymywało się napięcie. Z kolei w Rzymie robiłyśmy performans ubrane w niebieskie kitle lekarskie, które wyglądały jak stylowe płaszcze, miałyśmy czarne peruki i czerwone usta. Jadłyśmy kolację na tarasie znanej restauracji, w której swój ostatni posiłek przed śmiercią spożył Pasolini, a na ścianie wisiały fotografie właściciela w towarzystwie Nicole Kidman i Antonio Banderasa. Wywołałyśmy wielkie poruszenie. Ludzie chcieli robić sobie z nami zdjęcia, bili nam brawo, wiwatowali, traktowali nas jak gwiazdy filmowe. Totalnie nas to zaskoczyło, ale też było świetne. Reakcje na nas w dużej mierze zależą od kontekstu, w jakim się znajdujemy. Atmosfera miejsca ma duży wpływ na to, jak jesteśmy odbierane.

Biznesmenka z Dubaju inwestuje w wasz projekt. Możecie wybrać dowolne stroje i zrobić performans w dowolnym miejscu na świecie. Co robicie?

Zuza: Dubaj jest problematycznym miejscem z uwagi na prawa kobiet i wolność słowa. W swoich performansach ubieramy się, jak chcemy, nie lubimy się ograniczać. W tym wypadku sporo zależałoby od naszej biznesmenki i jej perspektywy na sztukę tworzoną przez kobiety. Pewnie udałybyśmy się w podróż do miejsca, gdzie jest mnóstwo szalonych wnętrz w stylu hardcore decor. Może Las Vegas? Nie tak daleko jest Wielki Kanion, a po drodze Temple Bar Marina, co też brzmi interesująco.

Magda: Hmm… Podejrzana sprawa. Swoją drogą, chętnie poleciałabym do Dubaju, to musi być dziwne miejsce. A tak poważnie, wolę mieć jakieś ograniczenia. Paradoksalnie uważam, że są bardziej twórcze i rozwijające, wymagają większej kreatywności. Dowolność też jest trudna, ponieważ łatwo się w niej zatracić i zawsze ma się poczucie, że można wybrać lub zrobić coś lepszego. Fajnie, gdybyśmy kiedyś na plaży, niekoniecznie w Dubaju, sącząc drinka z palemką, spojrzały sobie głęboko w oczy i miały poczucie, że zrobiłyśmy kawał dobrej roboty.